در دنیای اقتصادی پویا و رقابتی امروز، تعیین اندازه بازار یکی از عوامل کلیدی در موفقیت کسب و کارها و استراتژی‌های بازاریابی است. سایز بازار به عنوان یک پارامتر حیاتی، به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از محیط اطرافمان داشته باشیم و تصمیمات استراتژیک بهینه‌تری را اتخاذ کنیم. بزرگی بازار بازار، به طور ساده، حجم کلی از تقاضا و مبادله مالی در یک صنعت یا بخش مشخصی از بازار اقتصادی را اندازه‌گیری می‌کند. تعیین سایز بازار نه تنها به کسب و کارها در تعیین جهت و استراتژی‌هایشان کمک می‌کند، بلکه برای سرمایه‌گذاران و مدیران نیز اطلاعات ارزشمندی را در مورد توان رشد و عملکرد آینده‌ای کسب و کارها فراهم می‌کند. از این رو، مارکت سایز به عنوان یک ابزار استراتژیک برای تعیین مسیر صحیح و تصمیم‌گیری‌های مستندتر در مسیر توسعه و رشد کسب و کارها به حساب می‌آید. اندازه بازار چیست و با ه فرمولی محاسبه می‌شود؟ از چه منابعی می‌توان این اندازه را محاسبه کرد؟ برای پاسخ به این سوالات با ما همراه باشید.
اندازه بازار به مقدار و ابعاد کلی مخاطبانی اشاره دارد که به محصول یا خدمات خاصی علاقه دارند و آماده‌اند از آنها استفاده کنند. به عبارت دیگر، بزرگی بازار نشان‌دهنده تعداد مشتریان ممکن و متخصص در یک بازار خاص است که به محصول یا خدمات مرتبط با کسب‌وکار شما علاقه مند هستند. تجزیه و تحلیل سایز بازار به کارآفرینان کمک می‌کند تا به شناخت دقیق‌تری از اندازه و ترکیب مخاطبان خود برسند. این اطلاعات از جمله عوامل مهم برای تصمیم‌گیری‌های استراتژیک در زمینه‌ی بازاریابی، تولید، توزیع، قیمت‌گذاری و سایر جنبه‌های کسب‌وکار محسوب می‌شود.
برای مثال، اگر شما دارای یک کسب‌وکار آنلاین فروش لباس‌های ورزشی هستید، اندازه بازار شما ممکن است شامل تمام افرادی باشد که به ورزش علاقه دارند و ممکن است به خرید لباس‌های ورزشی نیاز داشته باشند. این شامل ورزشکاران حرفه‌ای، علاقه‌مندان به ورزش، بازیکنان تیم‌های ورزشی مختلف و غیره می‌شود.
در تجزیه و تحلیل بزرگی بازار، می‌توان از داده‌های مختلفی استفاده کرد تا اینکه اندازه و ترکیب دقیق‌تری از بازار را تعیین کنیم. این شامل تحقیقات بازار، داده‌های داخلی و خارجی، تحلیل رقبا و مشتریان می‌شود.
اهمیت شناخت دقیق اندازه بازار
تجزیه و تحلیل اندازه بازار یک فرآیند حیاتی برای هر کسب و کار، به ویژه برای استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای جوان، است. این فرآیند به شما اطلاعات اساسی درباره محصولات و خدمات خود، مخاطبان هدف، رقبا، و شرایط بازار فعلی و آینده را ارائه می‌دهد. اندازه‌گیری بازار از اهمیت بالایی برای اهداف مختلفی مانند برنامه‌ریزی استراتژیک، تعیین تراکم رقبا، و اخذ تصمیم‌های اقتصادی بهره‌برداری می‌کند.
اهمیت تجزیه و تحلیل اندازه بازار به خصوص برای استارتاپ‌ها به دلیل ورود به بازار جدید و نیاز به جذب مشتریان از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه، به چند نکته کلیدی درباره‌ی تجزیه و تحلیل بازار اشاره می‌کنیم:
- شناخت مخاطبان: تجزیه و تحلیل بزرگی بازار به شما کمک می‌کند تا مخاطبان هدف خود را به خوبی شناسایی کنید و از طریق مطالعه نیازها و ترجیحات آنها، بهبود محصولات و خدمات خود را رقم بزنید.
- تشخیص فرصت‌ها و تهدیدها: با تحلیل بازار، می‌توانید فرصت‌های نیازهای بازار را شناسایی کنید و راه‌های جدیدی برای جذب مشتریان پیش بگیرید. همچنین، تهدیدها و رقبای محتمل را نیز تشخیص داده و برنامه‌های مقابله با آنها را تدوین کنید.
- ارزیابی رقبا: با تحلیل اندازه بازار، می‌توانید رقبای خود را به خوبی شناسایی کنید و میزان درآمد و سهم بازار آنها را ارزیابی کنید. این به شما کمک می‌کند تا استراتژی‌های مناسبی را برای ورود به بازار تدوین کنید.
- بودجه‌بندی و تصمیم‌گیری‌های استراتژیک: بودجه بندی به شما اطلاعات مورد نیاز برای برنامه‌ریزی بودجه، تعیین قیمت، تبلیغات و استراتژی‌های بازاریابی را ارائه می‌دهد.
به طور خلاصه، تجزیه و تحلیل اندازه بازار یک ابزار بسیار مهم است که به کارآفرینان کمک می‌کند تا تصمیمات استراتژیک را بر اساس اطلاعات دقیق و قابل اعتماد اتخاذ کنند و از فرصت‌ها و چالش‌های بازار بهره‌برداری کنند.
فرمول محاسبه اندازه بازار
محاسبه سایز بازار می‌تواند به شیوه‌های مختلفی انجام شود و از معیارهای مختلفی استفاده می‌کند. یکی از روش‌های معمول برای محاسبهی اندازه بازار از طریق تخمین تعداد مخاطبان هدف و میزان مصرف یا نیاز به محصول یا خدمات است.
فرمول پایه برای محاسبهی سایز بازار به شرح زیر است:
اندازه بازار = تعداد مخاطبان هدف × میانگین مصرف یا نیاز به محصول
اگر بخواهیم این فرمول را به صورت عددی بیان کنیم، بهتر است از داده‌های محدود خود استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر شما یک محصول ورزشی به عنوان مثال کفش ورزشی دارید، ممکن است تخمین زیر را داشته باشید:
تعداد مخاطبان هدف: 500,000 نفر (ورزشکاران علاقمند به کفش ورزشی)
میانگین مصرف یا نیاز به محصول: 2 جفت در سال
با اعمال این داده‌ها به فرمول محاسبه سایز بازار، محاسبه به صورت زیر خواهد بود:
اندازه بازار =500,000×2=1,000,000
بنابراین، سایز بازار تخمین زده شده برابر با 1,000,000 جفت کفش ورزشی خواهد بود.
لازم به ذکر است که محاسبهی سایز بازار می‌تواند پیچیده‌تر و دقیق‌تر باشد، به ویژه با استفاده از داده‌های تحقیقاتی، آمار، تحلیل رقبا، و فاکتورهای مختلف دیگر که در واقعیت بازار تأثیر دارند.
برآورد اندازه بازار در آینده
برآورد اندازه بازار در آینده یک چالش پیچیده است، زیرا با تغییرات متنوعی در عوامل مختلف مانند تغییرات اقتصادی، رشد جمعیت، تکنولوژی، رقبا، و ترجیحات مشتریان مواجه می‌شود. با این حال، با استفاده از روش‌های تحلیلی و تجربی می‌توانید تخمینی را از پتانسیل بازار در آینده برآورد کنید. در ادامه، چند روش معمول برای برآورد اندازه بازار در آینده آورده شده است:
تحلیل رشد تاریخی: با مطالعه رشد تاریخی بازار و تغییرات در طی چند سال گذشته، می‌توانید رشد الگویی را شناسایی کنید و از آن برای برآورد رشد آینده استفاده کنید. این روش به شرطی مناسب است که بازار و صنعت در گذشته یک الگوی رشد قابل پیش‌بینی داشته باشد.
روش تحلیل سرنخ‌های بازار: با تجزیه و تحلیل سرنخ‌های بازاریابی مانند تحقیقات بازار، نظرسنجی‌ها و تحلیل رقبا می‌توانید تغییرات در نیازها و ترجیحات مشتریان را بررسی کنید و از آن برای تخمین سایز بازار در آینده استفاده کنید.
مدل‌سازی ریاضی: با استفاده از مدل‌های ریاضی و آماری مانند مدل‌های رشد تابع لجستیک، می‌توانید رشد آینده‌ی بازار را پیش‌بینی کنید. این مدل‌ها بر اساس الگوی رشدی مشخص و پارامترهایی مانند نرخ رشد اولیه و محدودیت‌های بازار عمل می‌کنند.
مشاوره از کارشناسان: مشاوره از کارشناسان صنعت، بازاریابی، و اقتصاد نیز می‌تواند به شما در برآورد سایز بازار در آینده کمک کند. آنها می‌توانند تجربیات خود را در زمینه‌ی پیش‌بینی رشد بازار و تغییرات صنعت با شما به اشتراک بگذارند.
لازم به ذکر است که هیچ روشی به طور دقیق و کامل نتایج آینده را پیش‌بینی نمی‌کند. بهتر است از ترکیب چندین روش و در نظر گرفتن نوسانات و عوامل غیر قابل پیش بینی در طول زمان استفاده کنید. همچنین، بهبود و تجدیدنظر دوره‌ای در برآورد سایز بازار اهمیت دارد تا با تغییرات بازار و شرایط آینده هماهنگ باشد.
منابع تعیین اندازه بازار
تعیین سایز بازار از طریق منابع مختلف و تحلیل دقیق داده‌ها و اطلاعات است. در ادامه منابع و منشورهایی که می‌توانند در تعیین اندازه بازار به شما کمک کنند، آورده شده است:
- گزارش‌های بازاریابی و تحقیقات بازار: شرکت‌های تحقیقات بازار و موسسات معتبر تحقیقاتی، گزارش‌های جامعی در مورد اندازه بازار، روندها، رقبا، ترجیحات مشتریان و دیگر اطلاعات مرتبط منتشر می‌کنند. می‌توانید به این گزارش‌ها دسترسی پیدا کنید و از آنها برای اندازه‌گیری بازار استفاده کنید.
- آمار و اطلاعات دولتی: دولت‌ها و سازمان‌های آماری معمولاً اطلاعات جامعی از جمله تراکم جمعیت، درآمد میانگین، و نرخ رشد اقتصادی در اختیار دارند. این اطلاعات می‌توانند به شما در تخمین سایز بازار کمک کنند.
- انجمن‌ها و سازمان‌های تجاری: سازمان‌ها و انجمن‌های صنعتی و تجاری ممکن است از تحقیقات و تجزیه و تحلیل‌های خود برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات در مورد سایز بازار استفاده کنند.
- منابع آکادمیک: مقالات تخصصی در دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی می‌توانند تحلیل‌ها و داده‌های علمی را ارائه دهند که می‌توانید در تخمین market size خود بهره ببرید.
- پلتفرم‌های تحقیقات بازار آنلاین: پلتفرم‌های آنلاین مانند Statista، com، IBISWorld و… گزارش‌های متنوعی را در مورد بازار‌ها و صنایع مختلف ارائه می‌دهند که می‌توانید از آنها استفاده کنید.
- منابع رسمی صنعتی: در برخی از صنایع خاص، سازمان‌ها و انجمن‌های مرتبط با صنعت ممکن است گزارش‌ها و آمارهای مربوط به اندازه بازار را منتشر کنند.
- آنالیز رقبا: بررسی و تحلیل رقبا و رفتار آنها در بازار می‌تواند به شما در تخمین سایز بازار کمک کند. اطلاعاتی از جمله حجم فروش، سهم بازار، رشد و استراتژی‌های آنها می‌تواند ارزشمند باشد.
برای به دست آوردن دقت بهتر در تعیین سایز بازار، از ترکیب منابع مختلف و استفاده از روش‌های تحلیلی متنوع بهره بگیرید. همچنین، اطمینان حاصل کنید که منابعی که از آنها استفاده می‌کنید، قابل اعتماد و قابل تایید هستند.
جمع‌بندی
بعد از یادگیری نحوه محاسبه اندازه بازار و جمع‌آوری تمام حقایق، آمار و محاسبات مرتبط با آن، زمان آن رسیده که یافته‌ها را به مدیران و سهام‌داران ارائه دهید. به خاطر داشته باشید که مدیران و سهام‌گذاران علاقمند به دانستن این هستند که در بازاری با اندازه بزرگ در حال سرمایه‌گذاری هستند (به‌طور معمول بزرگ‌تر از 1 میلیارد). در صورتی که ارقام شما از این مقدار کوچک‌تر باشد، از وسوسه بزرگنمایی خودداری کنید. در ارتباط با این مسئله صادق باشید و دلایل خود را به‌وضوح شرح دهید. پتانسیل محصول خود را بازگو کنید و یا به دلایلی مانند اهمیت عرضه‌ی آن (مانند تأثیر مثبت آن در بهبود جهان) تاکید کنید. توجه داشته باشید که علت و فلسفه‌ی سرمایه‌گذاری افراد با یکدیگر متفاوت است، از این رو فرصت زیادی برای جذب سهام‌داران مناسب به شما ارائه می‌دهد.
