تقریباً نیمی از مشاغل، مدیریت موجودی انبارها را به عنوان بزرگ‌ترین چالش در مراحل مهم رشد خود معرفی کرده‌اند. شرکت‌ها به طور معمول در ابتدای شروع کار، از فضای شرکت یا محیط‌های شخصی برای نگهداری اقلام استفاده می‌کنند؛ اما با بزرگ‌تر شدن کسب‌وکار نیاز به انبار بزرگ‌تر، انبارداری و مدیریت موجودی‌ها یکی از مهمترین نیازها میشود. با افزایش خریدهای اینترنتی و فعالیت کسب‌وکارهای خرده‌فروشی، افزایش سرعت در زنجیره تأمین و ارسال کالا می‌تواند یک برگ برنده برای این سری از مشاغل باشد تا از رقبای بزرگ خود پیشی بگیرند. انبارداری مهمترین بخش از زنجیره تأمین است و بهبود و مدیریت درست آن می‌تواند باعث سرعت در عملیات مختلف شود.
اگر شما هم به دنبال سازماندهی انبار خود و مدیریت بهتر آن هستید در ادامه این مقاله از بلاگ بیت اند با ما همراه باشید تا شما را با انبارداری، اصول و مراحل آن و بهترین‌های سیستم انبارداری آشنا کنیم.
تعریف انبارداری چیست؟
در تعریف انبارداری چیست به صورت ساده باید گفت که عمل فیزیکی ذخیره‌سازی اشیا در یک محل قبل از توزیع است. انبار نیز محلی است که کالاها در آن نگهداری می‌شوند. با کمک این فرایند، شما می‌توانید موجودی محصولات را به خوبی سازماندهی کنید تا توزیع ساده‌تر شود. انبارداری و توزیع دو عملیات مهم از زنجیره تأمین کالا هستند که معمولاً بخش زیادی از بودجه این بخش را به خود اختصاص می‌دهند. هر کسب‌وکاری که در زمینه تولید، تأمین یا حمل‌ونقل کالا فعال است به یک انبار نیاز دارد.
مدیریت انبار به طور معمول شامل نظارت کارکنان، آموزش، جابه‌جایی کالاها، مدیریت موجودی، مراقبت از تجهیزات و کالاها، ثبت ورودی و خروجی، ثبت اسناد و… است. انجام همه این امور با بزرگ‌تر شدن انبار و افزایش تعداد کالاها می‌تواند دردسرساز باشد. به همین دلیل سیستمهای مدیریت انبار مختلفی توسط شرکت‌های نرم‌افزاری طراحی شده‌اند. سیستمهای انبارداری با خودکارسازی بخشی از کارها باعث صرفهجویی در هزینهها می‌شوند.
اهمیت انبارداری
انبارداری یکی از ارکان کلیدی در مدیریت زنجیره تأمین و عملیات کسب‌وکارها است و اهمیت زیادی در بهینهسازی فرایندها و دستیابی به اهداف تجاری دارد. مهمترین دلایلی که شما باید انبارداری را یک رکن اساسی از کسب‌وکار خود بدانید عبارت‌اند از:
- بهینهسازی مدیریت موجودی: انبارداری به شما این امکان را می‌دهد که موجودی خود را به طور دقیق و مؤثر مدیریت کنید. این مدیریت، شامل دانستن میزان دقیق موجودی، زمان نیاز به سفارش دوباره و جلوگیری از کمبود یا مازاد کالاها است.
- کاهش هزینههای عملیاتی: با استفاده از روش‌های بهینه در این بخش از زنجیره تأمین می‌توانید هزینههای ذخیره‌سازی، چیدمان و جابه‌جایی کالاها را کمتر کنید.
- افزایش سرعت تحویل و بهبود رضایت مشتری: نظمی که با مدیریت انبار ایجاد میشود، این قابلیت را به کسب‌وکار شما می‌دهد تا سفارش‌ها را با سرعت و دقت پردازش و ارسال کنید. این موضوع تأثیر مستقیمی بر رضایت مشتریان دارد. رضایت مشتری باعث وفاداری او میشود که یک ارزش مهم در دنیای پررقابت کنونی است.
- پیشگیری از کمبود موجودی: انبار با مدیریت درست و اصولی به شما کمک میکند تا همیشه از موجودی کالاهای خود مطلع باشید و آن را در سطح مطمئن نگه دارید.
- کنترل دقیق ورودی و خروجی: انبارداری این امکان را فراهم میکند تا نظارت دقیقی بر موجودی خود داشته باشید و از انباشته‌شدن کالاهای قدیمی یا تاریخ مصرف گذشته پیشگیری کنید.
- افزایش کارایی مراحل مختلف و نیروی انسانی: مدیریت انبار و بهبود فرایندهایی مانند بسته‌بندی، چیدمان و ارسال کالا باعث کاهش زمان‌های انتظار، بهبود جریان کار و افزایش بهرهوری کارکنان شما میشود.
- افزایش شفافیت و دقت در گزارش‌دهی: با استفاده از انبارداری، شما می‌توانند گزارش‌های دقیق‌تری از وضعیت موجودی، چرخش کالاها و وضعیت سفارش‌ها تهیه کنید. این گزارش‌ها کمک می‌کنند تا تصمیمات بهتری در خصوص خرید، فروش و مدیریت انبار بگیرید.
- انعطاف‌پذیری در پاسخگویی به تغییرات بازار: با داشتن سیستم انبارداری کارآمد می‌توانید با تغییرات ناگهانی در تقاضای بازار یا شرایط اقتصادی، بهتر هماهنگ شوید. مدیریت درست موجودی به شرکت‌ها کمک میکند تا به‌سرعت به تغییرات بازار و تقاضای مشتری پاسخ دهند.
مهمترین اصطلاحات انبارداری چیست؟
برای اینکه بتوانید به درستی از نرم‌افزار های انبارداری استفاده کنید یا علم آن را به کار بگیرید باید با اصطلاحات این حوزه آشنا شوید. در انبارداری، اصطلاحات و مفاهیم مختلفی وجود دارد که برخی از مهمترین اصطلاحات انبارداری عبارت‌اند از:
- موجودی: مقدار کل کالاها یا مواد ذخیره شده در انبار که می‌تواند شامل مواد اولیه، نیمه‌ساخته یا محصولات نهایی باشد.
- مدیریت موجودی: فرایند پیگیری، کنترل و مدیریت سطوح موجودی به‌منظور اطمینان از تأمین کافی و بهینهسازی هزینهها است.
- کد کالا و تگ: تگ برگه‌ای است که به کالاها چسبیده و اطلاعات مورد نیاز روی آن نوشته میشود. این کد، یک شناسه مشخص و یکتاست که به مدیریت دقیق‌تر موجودی کمک میکند.
- چیدمان انبار: به نحوة سازماندهی فیزیکی کالاها و مواد در داخل انبار گفته میشود.
- پیکینگ: فرایند جمع‌آوری کالاها از انبار برای ارسال به مشتری یا برای تولید پکینگ نام دارد.
- ورودی: ورود کالاها یا مواد اولیه به انبار از طرف تأمین‌کنندگان یا تولیدکنندگان را ورودی می‌گویند.
- خروجی: این اصطلاح به خروج کالاها از انبار برای تحویل به مشتریان یا ارسال به نقاط دیگر اشاره دارد.
- محصولات آسیب‌دیده: کالاهایی که در طی فرایند حمل‌ونقل یا انبارش آسیب دیده و نیاز به تعمیر، بازیابی یا خروج از موجودی دارند.
- تاریخ انقضا: تاریخی که پس از آن یک کالا قابل استفاده یا مصرف نیست.
- بارکد: سیستم کدگذاری که برای شناسایی و پیگیری کالاها به صورت خودکار از طریق دستگاه‌های بارکدخوان استفاده میشود.
- حداقل موجود: سطح مشخصی از موجودی که با رسیدن به آن، باید کالاهای جدید سفارش داده شوند.
- چرخش موجودی: تعداد دفعاتی که موجودی در طی یک بازه زمانی مشخص مصرف میشود یا به فروش می‌رود.
- انبارگردانی: فرایند شمارش و بررسی فیزیکی موجودی کالاها در انبار به‌منظور تطبیق آن با سوابق ثبت شده است.
- اولین ورودی، اولین خروجی ( FIFO): به روشی در مدیریت موجودی گفته میشود که در آن کالاهایی که زودتر وارد انبار شده‌اند، ابتدا از انبار خارج می‌شوند.
- آخرین ورودی، اولین خروجی (LIFO): روشی در مدیریت موجودی است که در آن کالاهایی که آخرین وارد انبار شده‌اند، ابتدا از انبار خارج می‌شوند.
این اصطلاحات به تخصصی‌تر شدن فرایندهای انبارداری کمک می‌کنند و برای افراد درگیر در این صنعت اهمیت دارند.
اهداف و مزایای انبارداری
همان‌طور که گفتیم، انبارداری یکی از بخش‌های کلیدی در زنجیره تأمین است که به ذخیره‌سازی و مدیریت موجودی کالاها و مواد اولیه کمک میکند. از جمله مهم‌تریم مزایای کلیدی انبارداری باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- تضمین دسترسی به کالاها و مواد اولیه
- مدیریت بهتر تقاضا
- کاهش هزینههای حمل‌ونقل
- بهبود سرعت تحویل
- افزایش بهرهوری در تولید
- پشتیبانی از برنامه‌ریزی و مدیریت موجودی
- محافظت از کالاها
- کاهش ریسک نوسانات قیمت
- پشتیبانی از خدمات مشتریان
- مدیریت بهتر فضا
- بهبود ارتباطات در زنجیره تأمین
انبارداری یک مزیت رقابتی فراهم میکند که نه‌تنها کارایی و بهرهوری را افزایش می‌دهد بلکه در کاهش هزینهها نیز موثر است و کیفیت خدمات به مشتریان را بهبود می‌بخشد. شاید در ابتدا استفاده از این فرایند باعث افزایش هزینههای شما شود؛ اما استفاده از نرم‌افزار انبارداری در کنار رعایت اصول انبارداری، سود بیشتری به همراه خواهد داشت. یکی از بهترین نرم‌افزارهای انبارداری، ماژول انبارداری نرم افزار مایکروسافت داینامیک 365 است. شرکت بیت اند نسخه فارسی‌سازی شده این نرم افزار را برای کسب‌وکارهای ایرانی ارائه و سفارشی‌سازی کرده است. شما می‌توانید برای دریافت دموی رایگان با پشتیبانی و بخش فروش تماس بگیرید و از خدمات مشاوره رایگان آن‌ها استفاده کنید.
انواع انبار در فرایند انبارداری
در فرایند انبارداری، انبارها نقش حیاتی در نگهداری و مدیریت کالاها و مواد دارند. انبارها بسته به نوع کالا و نیازهای خاص کسب‌وکار به چند دسته تقسیم می‌شوند. برخی از مهمترین انواع انبار عبارت‌اند از:
- انبارهای پوشیده: این نوع انبارها دارای سقف، دیوار و درهای بسته هستند.
- انبارهای روباز (فضای باز): این انبارها فاقد سقف و دیوار هستند و برای نگهداری کالاهایی که نیاز به حفاظت زیادی از شرایط جوی ندارند، مانند مواد ساختمانی، لوله‌ها و ماشین‌آلات سنگین استفاده می‌شوند.
- انبار سردخانه‌ای (سردخانه): از این نوع انبار برای نگهداری مواد فاسدشدنی مثل دارو و مواد غذایی استفاده میشود.
- انبار مواد شیمیایی و خطرناک: مواد شیمیایی خطرناک، آتش‌زا و فرار شرایط نگهداری خاصی دارند و باید به طور جداگانه انبار شوند.
- انبارهای موقت (کانتینری): این انبارها از کانتینرهای بزرگ ساخته شده‌اند و فضایی موقت برای ذخیره کالاها هستند.
- انبار مواد اولیه: کسب‌وکارهای تولیدی به یک انبار مواد اولیه در نزدیکی کارگاه یا کارخانه‌ها نیاز دارند تا مواد اولیه به طور مستمر وارد خط تولید شوند.
- انبار محصولات نهایی: این نوع انبار برای نگهداری محصولات آماده فروش یا توزیع در فعالیت‌های تولیدی استفاده می‌شوند.
- انبار قطعات یدکی: برای نگهداری قطعات یدکی مورد نیاز به منظور تعمیر و نگهداری ماشین‌آلات و تجهیزات استفاده میشود.
- انبارهای گردش سریع: در این شکل از انبارها، کالاها به‌سرعت از کامیون‌ها یا خط تولید وارد انبار و بلافاصله برای حمل به مقصد نهایی آماده می‌شوند.
- انبارهای درون‌شهری: این انبارها به‌ویژه برای فروشگاه‌های آنلاین و خرده‌فروشی‌هایی که به‌سرعت کالا را به مشتریان تحویل می‌دهند، مناسب هستند.
- انبار کالاهای فله‌ای: برای نگهداری کالاهای فله (بدون بسته‌بندی خاص) مناسب است. مواد خام مانند دانه‌های خوراکی، غلات، سیمان یا مواد شیمیایی در این نوع از انبارها نگهداری می‌شوند.
- انبارهای چندمنظوره: این مورد، بخش‌هایی برای نگهداری کالاهای یخچالی، کالاهای عادی و کالاهای شیمیایی دارند.
- انبار خودکار: این نوع انبارها کاملا خودکار هستند و در آن‌ها از فناوریهایی مانند ربات‌ها، دستگاه‌های جابه‌جایی خودکار و سیستمهای مدیریت موجودی استفاده میشود.
باتوجه به این که هر کسب‌وکار یا صنعت نیازهای خاص خود را دارد، انبارها نیز بسته به نوع کالا، محل جغرافیایی و نیازهای عملیاتی، به گونه‌های مختلفی طراحی و مورداستفاده قرار می‌گیرند.
انواع موجودی در فرایند انبارداری
در فرایند انبارداری، انواع مختلفی از موجودی‌ها وجود دارد که بر اساس ماهیت و هدف دسته‌بندی می‌شوند. شناخت انواع موجودی‌ها به بهبود مدیریت انبار و بهینهسازی فرایندهای ذخیره‌سازی کمک میکند. اصلی‌ترین انواع موجودی برای کسب‌وکارهای مختلف عبارت‌اند از:
- موجودی مواد اولیه: به مواد اولیه و خام مورد نیاز برای تولید محصولات گفته میشود.
- کالای نیمه‌ساخته: کالاهایی که در خط تولید قرار دارند.
- موجودی کالای نهایی: محصولات نهایی و آماده برای فروش به مشتریان است.
- کالای در راه: در حال حمل‌ونقل بین دو نقطه (بین تأمین‌کننده و انبار یا بین انبار و مشتری) هستند.
- موجودی آماده‌به‌کار یا موجودی ذخیره: این کالاها برای مقابله با نوسانات تقاضا یا مشکلات در زنجیره تأمین نگهداری می‌شوند.
- موجودی مازاد: شامل کالاهایی است که به دلایل مختلف بیشتر از نیاز فعلی در انبار وجود دارند.
- موجودی فصلی: به کالاهایی اطلاق میشود که فقط در فصل‌های خاصی از سال تقاضا دارند.
- موجودی رزرو یا ذخیره: این نوع موجودی، برای مقابله با تغییرات احتمالی تقاضا یا تأمین، ذخیره می‌شوند.
- کالای بازگشتی: کالاهایی است که توسط مشتریان به دلایلی مانند نقص کالا، نارضایتی یا اشتباه در سفارش به انبار بازگردانده می‌شوند.
- ضایعات: موجودی ضایعات شامل کالاهایی است که دیگر قابل‌استفاده یا فروش نیستند اما هنوز در انبار نگهداری می‌شوند.
- موجودی تضمینی یا مشروط: این نوع موجودی شامل کالاهایی است که توسط تولیدکننده یا تأمین‌کننده به انبار یا فروشگاه منتقل شده است؛ اما تا زمانی که کالاها به فروش نرسند مالکیت آن‌ها به خریدار منتقل نمی‌شود.
- موجودی کاذب: موجودی کاذب زمانی اتفاق می‌افتد که سیستمهای مدیریت انبار نشان می‌دهند که کالاها موجود هستند؛ اما در واقعیت آن کالاها در انبار وجود ندارند. این مسئله معمولاً به دلیل خطاهای انسانی یا سیستمی رخ می‌دهد.
- موجودی مرده: به کالاهایی گفته می‌شوند که به طور طولانی‌مدت در انبار نگهداری شده‌اند و تقاضای کمی برای آن‌ها وجود دارد یا دیگر قابل‌فروش نیستند. این نوع موجودی معمولاً به دلیل تغییرات در تقاضای بازار، اشتباهات در برنامه‌ریزی یا تولید بیش از حد به وجود می‌آید.
مراحل انبارداری چیست؟
مراحل انبارداری شامل بخش‌های مختلفی است که به نوع انبار و کالا بستگی دارد؛ اما باتوجه به اهداف مشترک میتوان مراحل انبارداری را به ترتیب زیر تعریف کرد:
پذیرش کالا در انبار و بررسی سلامت
اولین مرحله از انبارداری دریافت کالا از تأمین‌کننده یا خط تولید است. معمولاً در شرکت‌های تولیدی واحد QC سلامت و کیفیت محصول را بررسی میکند؛ اما برای کالاهایی که از تأمین‌کننده تحویل گرفته می‌شوند باید سلامت فیزیکی و ظاهری بادقت بررسی شود. در هنگام پذیرش، انباردار باید تعداد یا حجم کالا تحویل گرفته‌شده را با فاکتور‌ها مقایسه کند تا مغایرتی نداشته باشند. بعد از انجام این امور مهم نوبت به ثبت کالاها در سیستم انبارداری یا لیست‌های دستی می‌رسد تا موجودی به‌درستی مدیریت شود. در برخی موارد این بخش به‌عنوان مرحله جدایی با عنوان برچسب‌گذاری و ثبت اطلاعات نیز شناخته میشود.
ذخیره‌سازی
در مرحله ذخیره‌سازی، کالا از بخش بارانداز یا تخلیه به بخش‌ها یا قفسه‌های مشخص شده منتقل میشود. انباردار در این مرحله باید سوابق ورود را به‌درستی ثبت کند. این کار می‌تواند کمی زمان‌بر باشد که استفاده از سیستمهای بارکدخوان و خودکارسازی سیستم انبارداری، کار را ساده‌تر کرده است.
مدیریت موجودی
مدیریت موجودی شامل پیگیری و نظارت بر کالاهای موجود در انبار است. این مرحله برای اطمینان از دردسترس‌بودن کالاها و جلوگیری از کمبود یا انباشت بیش از حد کالاها انجام میشود.
تهیه سفارش‌ها
در این مرحله، سفارش‌های مشتریان در بخش‌های مختلف پردازش و آماده می‌شوند. کارگران انبار، کالاهای موردنیاز را از محل ذخیره‌سازی خارج و برای ارسال آماده می‌کنند. این مرحله شامل:
- استفاده از سیستمهای خودکار یا دستی برای جستجو و برداشت کالا
- دقت در برداشت صحیح کالاها و تعداد مناسب
- استفاده از فناوریهای پیشرفته مانند سیستمهای بارکد یا RFID برای تسهیل برداشت
بسته‌بندی کالا یا سفارش‌ها
پس از برداشت، کالا باید بسته‌بندی و برای ارسال به مشتری یا جابه‌جایی به بخش‌های دیگر آماده شوند. بسته‌بندی کالاها باید به‌صورت ایمن انجام گیرد تا در حین حمل‌ونقل آسیبی نبینند.
ارسال به مقصد
کالاهای بسته‌بندی‌شده به بخش حمل و نقل منتقل و زمان‌بندی و ترتیب ارسال کالاها به‌دقت برنامه‌ریزی میشود تا به‌موقع به مشتریان تحویل داده شوند. این مرحله شامل:
- برنامه‌ریزی برای انتخاب بهترین روش حمل‌ونقل (زمینی، هوایی، دریایی)
- ثبت اطلاعات حمل‌ونقل و پیگیری ارسال
- ارسال سریع و ایمن کالاها به مقصد نهایی
بازگشت کالا
در برخی موارد، کالاها ممکن است به دلایل مختلف (مانند نقص فنی یا عدم رضایت مشتری) به انبار بازگردانده شوند. این مرحله شامل بررسی و پردازش کالاهای مرجوعی است تا آن‌ها برای استفاده مجدد، تعمیر یا بازگردانی به موجودی آماده شوند.
کنترل و گزارش‌دهی
در این مرحله، گزارش‌های مربوط به وضعیت موجودی، ورود و خروج کالاها و سایر اطلاعات مرتبط به‌صورت منظم تهیه و به مدیریت ارائه می‌شوند. این اطلاعات به بهبود برنامه‌ریزی، جلوگیری از کمبود یا انباشت اضافی کالاها و کنترل هزینهها کمک می‌کنند.
ایمنی و نگهداری انبار
در طول فرایند انبارداری، حفظ ایمنی کالاها و کارمندان انبار بسیار مهم است. این شامل اطمینان از وجود تجهیزات ایمنی، آموزش کارکنان و رعایت استانداردها است. نگهداری تجهیزات انبار مانند لیفتراک‌ها و سیستمهای حمل‌ونقل ضروری است تا هزینههای اضافی ایجاد نشود.
مدیریت ضایعات
در مواردی که کالاها به دلیل خرابی یا عدم مصرف به ضایعات تبدیل می‌شوند، مدیریت درست اهمیت زیادی پیدا میکند. مدیریت ضایعات انبار شامل جداسازی، بازیافت یا دفع ضایعات به شیوه‌ای ایمن و بهداشتی است.
مراحل انبارداری از دریافت و ثبت کالاها تا ارسال و مدیریت بازگشت آن‌ها، یک زنجیره پیوسته و حیاتی برای بهینهسازی فرایندهای ذخیره‌سازی و توزیع است. این مراحل به شما کمک می‌کنند تا موجودی‌های خود را بهینه مدیریت کنید، هزینهها را کاهش و خدمات بهتری به مشتریان ارائه دهید.
معرفی وظایف انباردار در فرایند انبارداری
وظایف انبارداری شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌های مهم برای مدیریت و نگهداری کالاها در انبار است. این وظایف عبارتند از:
- دریافت کالا بررسی و تأیید کالاهای دریافتی از تأمین‌کنندگان
- کنترل کیفیت اطمینان از مطابقت کالاها با استانداردها و مشخصات
- دسته‌بندی و نگهداری کالاها به‌صورت منظم و بهینه در انبار
- رصد و ثبت موجودی کالاها و بروزرسانی سیستمهای انبار
- انتقال کالاها درون انبار و بین بخش‌های مختلف
- تحویل کالاها به مشتریان یا بخش‌های مختلف شرکت بر اساس سفارشات
- ثبت دقیق اطلاعات ورود و خروج کالاها و تهیه گزارش‌ها
- اطمینان از سطح کافی موجودی و جلوگیری از کمبود یا افزایش بیش از حد
- حفظ شرایط مناسب برای نگهداری کالاها و جلوگیری از سرقت یا آسیب
این وظایف به حفظ کارایی و دقت در مدیریت انبار و زنجیره تأمین کمک می‌کنند.
چیدمان سیستم انبار چیست؟
چیدمان سیستم انبار (Warehouse Layout) به طراحی فیزیکی و سازماندهی فضای داخلی انبار گفته میشود که با هدف بهینهسازی جریان کالاها، افزایش کارایی، بهبود ایمنی، کاهش زمان و هزینههای عملیاتی انجام میشود. چیدمان صحیح سیستم انبار نقش مهمی در مدیریت بهتر موجودی‌ها و ارتقای سرعت تحویل کالاها دارد.
چیدمان سیستم انبار شامل بخش‌های مختلفی است که مهمترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- تقسیم‌بندی فضای انبار: انبارها باید به بخش‌های مختلفی تقسیم شوند تا دسترسی آسان به کالاها تضمین شود. دریافت کالا یا بارانداز، ذخیره‌سازی و فضای اصلی، بسته‌بندی و ارسال، نگهداری از مرجوعی‌ها و دپوی ضایعات از بخش‌های مهم و مورد نیاز هستند.
- طراحی مسیرهای جابه‌جایی: یکی از مهمترین اصول در چیدمان انبار، طراحی مسیرهای جابه‌جایی است. این مسیرها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که دسترسی به کالاها و حرکت بین بخش‌های مختلف به راحتی امکان‌پذیر باشد.
- چیدمان قفسه‌ها و مکان‌های ذخیره‌سازی: استفاده بهینه از ارتفاع انبار، دسته‌بندی کالاها و استفاده از قفسه‌های مناسب فعالیت در فضای انبار را راحت‌تر میکند.
- سیستم مدیریت دسترسی به کالاها: چیدمان انبار باید به‌گونه‌ای باشد که دسترسی به کالاها به‌سادگی و به‌سرعت امکان‌پذیر باشد.
در طراحی چیدمان انبار، نکات مهمی مثل ایمنی کارکنان و نگهداری از تجهیزات، انعطاف‌پذیری و مقیاس‌پذیری و تسهیل فرایند برداشت کالا باید در نظر گرفته شود. استفاده از قفسه‌ها و تجهیزات ماژولار که قابلیت جابه‌جایی و تغییر دارند و همچنین ادغام انبار با فناوریهای جدید مانند روباتیک یا سیستمهای مدیریت انبار (WMS) به مدیریت بهتر آن کمک میکند.
اصول انبارداری چیست؟
اصول انبارداری مجموعه‌ای از قوانین و استانداردها هستند که در بهینهسازی فرایندهای ذخیره‌سازی، مدیریت موجودی و جابه‌جایی کالاها موثر هستند. رعایت این اصول به شما اجازه می‌دهند تا کارایی انبار را افزایش و هزینهها را کاهش دهید. اصول کلیدی در انبارداری عبارت‌اند از:
اصل سازماندهی و نظم در انبارداری
نظم و سازماندهی یکی از اصول اساسی انبارداری است. کالاها باید به‌صورت منظم و بر اساس ویژگی‌هایی مانند نوع، ابعاد، وزن و تقاضا دسته‌بندی شوند. استفاده از سیستمهای قفسه‌بندی منظم، تعیین محل‌های مشخص برای هر نوع کالا و استفاده از برچسب‌گذاری و سیستمهای شناسایی مانند بارکد یا RFID به نظم انبار کمک میکند.
اصل رعایت ایمنی
ایمنی کارکنان و کالاها اهمیت زیادی دارد. برای کاهش خطرات و حوادث احتمالی باید اصول ایمنی رعایت شود که از مهمترین موارد اصل ایمنی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آموزش ایمنی به کارکنان،
- نصب علائم هشدار و راهنمایی در نقاط حساس،
- بررسی فنی تجهیزات مانند لیفتراک‌ها، قفسه‌ها و سیستمهای حمل‌ونقل،
- استفاده از تجهیزات ایمنی مانند کلاه، دستکش و لباس‌های ایمنی برای کارگران
اصل استفاده بهینه از فضا
فضای انبار باید به طور بهینه استفاده شود تا بتوان بیشترین مقدار کالا را در کمترین فضای ممکن ذخیره کرد، بدون اینکه دسترسی به کالاها دچار مشکل شود. استفاده از قفسه‌های چند طبقه برای استفاده از فضای عمودی، دسته‌بندی کالاها بر اساس حجم و اندازه، به استفاده بهینه از فضا و جلوگیری از انباشته‌شدن بی‌نظم کالا کمک میکند.
گردش صحیح موجودی
مدیریت صحیح گردش موجودی، اصل مهم دیگری است تا کالاها به‌موقع از انبار خارج شوند و از انباشت کالاهای قدیمی و تاریخ‌گذشته جلوگیری شود. با استفاده از روش FIFO (اولین ورودی، اولین خروجی) برای کالاهای دارای تاریخ انقضا، کنترل موجودی به‌صورت دوره‌ای و شمارش منظم کالاها، ثبت دقیق ورود و خروج کالاها گردش صحیح موجودی انجام میشود.
اصل ثبت و کنترل دقیق اطلاعات
برای مدیریت صحیح انبار، باید اطلاعات مربوط به موجودی، ورودی‌ها، خروجی‌ها و سایر عملیات انبار به‌صورت دقیق و به‌روز ثبت شوند. استفاده از سیستمهای مدیریت انبار (WMS) برای ثبت اطلاعات به‌صورت الکترونیکی، ثبت تمامی تغییرات در موجودی‌ها، ایجاد گزارش‌های دوره‌ای برای مدیریت بهتر موجودی‌ها به کنترل دقیق اطلاعات کمک میکند.
اصل تسریع در دسترسی به کالاها
کالاها باید به‌گونه‌ای در انبار چیده شوند که دسترسی به آن‌ها به‌سرعت و بدون اتلاف وقت انجام شود. کالاهای پرفروش و پرمصرف باید نزدیک به نقاط برداشت و خروج انبار قرار گیرند. استفاده از سیستمهای شناسایی سریع مانند بارکدها یا RFID برای پیداکردن سریع کالاها به این امر کمک میکند.
مدیریت ضایعات
مدیریت ضایعات از اصول مهم انبارداری است تا از هدر رفت منابع جلوگیری شود. جداسازی و بازیافت کالاهای آسیب‌دیده، جلوگیری از انباشت کالاهای تاریخ‌گذشته یا غیرقابل‌مصرف و کنترل کیفیت کالاها و نگهداری صحیح آن‌ها برای جلوگیری از ایجاد ضایعات موثر هستند.
اصل انعطاف‌پذیری و سازگاری
انبار باید انعطاف‌پذیری لازم را برای مواجهه با تغییرات در حجم کالاها، تقاضا و شرایط بازار را داشته باشد. استفاده از سیستمهای قفسه‌بندی انعطاف‌پذیر و قابل‌تنظیم، قابلیت گسترش فضای انبار در مواقع نیاز، تطبیق سریع با تغییرات فصلی یا افزایش ناگهانی تقاضا از مواردی است که باید به آن‌ها توجه کرد.
روش‌های انبارداری چیست؟
روش‌های انبارداری به شیوه‌ها و تکنیک‌هایی اشاره دارد که برای نگهداری، سازماندهی و مدیریت موجودی کالاها در انبارها استفاده می‌شوند. انتخاب روش مناسب انبارداری بستگی به نوع کالا، نیازهای عملیاتی و ویژگی‌های انبار و کسب‌وکار شما دارد.
اولین روشی که باید به آن اشاره کرد، روش سنتی است. در این روش، کالاها به‌صورت دستی و با استفاده از نیروی انسانی جابه‌جا و مدیریت می‌شوند. در این انبارها استفاده از ابزارهای ساده‌ای مانند لیفتراک یا ترولی برای جابه‌جایی کالاها رایج است. مزیت اصلی این روش، هزینه پایین در ابتدای شروع کار و نیاز کم به تکنولوژی است؛ اما معایبی نیز دارد که از مهمترین آن‌ها باید به بهرهوری پایین، نیاز زیاد به نیروی انسانی و بروز خطاهای زیاد اشاره کرد.
از روش‌های بهینه‌تر باید به انواع قفسه‌بندی ثابت، قفسه‌بندی پویا، انبارداری طبقاتی و خودکار اشاره کرد. در روش خودکار از روبات‌ها، نوار نقاله‌ها و سیستمهای حمل‌ونقل هوشمند برای جابه‌جایی و ذخیره‌سازی کالاها استفاده میشود. در این سیستم‌ها میتوان نرم‌افزارهای مدیریت انبار مانند مایکروسافت داینامیکس 365 را برای تسریع و بهینهسازی به کار برد.
آشنایی با سیستم مدیریت انبار
سیستم مدیریت انبار (Warehouse Management System) نرم‌افزاری است که به شرکت‌ها کمک میکند تا امور مربوط به انبار را کنترل و مدیریت کنند. این نرم‌افزارها که به‌صورت اختصاری به آن‌ها WMS نیز می‌گویند، امکان کنترل کالا را از زمان ورود به انبار تا لحظه خروج را برای مسئولان فراهم میکند.
سیستمهای نرم‌افزار انبارداری WMS یک بخش کلیدی از مدیریت زنجیره تأمین هستند که در هر لحظه، موجودی کالاهای شرکت را نشان می‌دهند. این نرم‌افزارها علاوه بر مدیریت موجودی امکانات دیگری برای فرایندهای انتخاب، بسته‌بندی، استفاده از منابع و… در اختیار کاربران قرار می‌دهد.
یک سیستم مدیریت انبار با ساده‌کردن بخش‌های مختلف فرایند انبارداری از دریافت، چیدمان، انتخاب، بسته‌بندی تا ارسال را به بهترین نحو مدیریت میکند. باتوجه به قابلیت‌های زیاد این سیستم، دقت در انتخاب بهترین نرم افزار انبارداری بسیار مهم است و از هدر رفتن هزینهها پیشگیری میکند.
سیستم انبارداری مایکروسافت داینامیکس 365 از بهترین نرم‌افزارهای موجود است که توسط شرکت‌های موفق در مقیاس‌های مختلف استفاده میشود. نام مایکروسافت، اعتبار و قابلیت‌های کاربردی این نرم‌افزار را تضمین و انتخاب درست شما را تایید میکند. شرکت بیت اند برای استفاده راحت‌تر از این سیستم انبارداری آن را برای کسب‌وکارهای ایرانی سفارشی کرده است.
امکانات نرم افزار انبارداری بیت اند
نرم افزار انبارداری بیت اند که نسخه سفارشی و فارسی شده مایکروسافت داینامیکس 365 است، به شما این امکان را می‌دهد تا فرایند انبارداری خود را به بهترین شکل مدیریت کنید. از جمله مهمترین قابلیت‌های این سیستم انبارداری باید به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان مدیریت جامع کل زنجیره تأمین
- یکپارچگی با سایر بخش‌های کسب‌وکار شما
- قابلیت خودکارسازی فرایندها برای کاهش نیاز به نیروی انسانی
- ابزارهای قدرتمند برای تجزیه‌وتحلیل و ایجاد انواع گزارش
- رابط کاربری آسان
- مدیریت دقیق موجودی با کنترل و ردیابی دقیق
- امکان مدیریت چند انبار به طور هم‌زمان و پیوسته
- مدیریت موجودی‌ها به‌صورت لحظه‌ای
- مدیریت دقیق هزینههای عملیاتی در انبار
- پشتیبانی از موبایل
- بهینهسازی و مدیریت خرید کالا با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته
- کنترل نیاز به مواد اولیه برای کارخانه‌ها (مدیریت پیشرفته انبار مواد اولیه)
نرم افزار جامع مایکروسافت داینامیکس 365 بیت اند در کنار همه این قابلیت‌ها، منوی فارسی برای استفاده راحت‌تر را برای شما فراهم کرده است. هر چند که کار با این نرم‌افزار ساده است، اما برای استفاده از ماژول‌های پیشرفته آن، بهتر است که به طور تخصصی آموزش ببینید. شما می‌تواند برای آموزش پیشرفته نیروهای خود از خدمات بیت اند استفاده کنید.
سوالات متداول درمورد انبارداری
تفاوت بین انبارداری سنتی و انبارداری مدرن چیست؟
در انبارداری مدرن از فناوری و سیستمهای مدیریت انبار استفاده میشود. این کار بهرهوری را بالا میبرد و در زمان و هزینهها صرفهجویی میکند.
انبارداری به چه مهارتهایی نیاز دارد؟
مهارتهای لازم برای یک انباردار موفق شامل مدیریت زمان، دقت، استفاده از فناوری و مهارتهای سازماندهی است.
چگونه میتوان از انبارداری هوشمند استفاده کرد؟
کاربرد فناوریهایی مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء (IoT) و رباتیک در بهینهسازی فرآیندهای انبارداری و سیستمهای مدیریت انبار به شما کمک میکند تا انبار خود را به صورت هوشمند اداره کنید.
چگونه میتوان هزینههای انبارداری را کاهش داد؟
با بهینهسازی فضای انبار، استفاده از فناوریهای خودکار و مدیریت کارآمد موجودی میتوان در هزینهها صرفهجویی کرد.
جمع‌بندی
انبارداری مهمترین بخش تأمین کالا در کسب‌وکارهای مختلف است که اشتباه در مدیریت آن می‌تواند تا حد زیادی مانع رشد درآمد شود. طراحی درست مراحل انبارداری و رعایت اصول انبارداری به شما کمک میکند تا این بخش را به خوبی مدیریت کنید. استفاده از یک سیستم انبارداری در طراحی و اصول انبارداری، احتمال وقوع خطاها را به طور چشمگیری کاهش می‌دهد.
نرم‌افزار انبارداری مایکروسافت داینامیکس 365 بیت اند یکی از بهترین انتخاب‌ها است. بیت اند امکان استفاده از دموی رایگان برای آشنایی با قابلیت‌های این نرم‌افزار را فراهم کرده است. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره و نسخه رایگان با شماره 90000365 تماس بگیرید و با کارشناسان فروش ما صحبت کنید.
