رتبه کارمندی فرآیندی است که در آن کارفرمایان کارمندان خود را براساس برخی معیارها، رتبه‌بندی می‌کنند. معمولا این رتبه‌ها از میان اعداد 1 تا 5 هستند یا به صورت عباراتی همچون کمتر از حد انتظار، قابل قبول و غیره عنوان می‌شوند. برخی مدیران نیز ممکن است کسانی را که در کمتر از یک رتبه خاص قرار می‌گیرند اخراج کنند. بنابراین رده بندی کارمندان همان‌قدر که می‌تواند باعث افزایش انگیزه شود، همان‌قدر نیز ممکن است روحیه‌ی افراد را تضعیف کند. با این حال، اگر در این فرآیند برخی نکات مهم رعایت شود، نه تنها ارزیابی کارمندان به درستی صورت می‌گیرد؛ بلکه مزایای مختلفی هم در پی دارد. پس برای آشنایی بیشتر با مزایا، کاربردها و نکات ضروری در انجام این فرآیند با بیت اند همراه شوید.
رتبه بندی کارمندان مزایای ویژه‌ای برای مدیران و صاحبان کسب و کار ایجاد می‌کند؛ بنابراین در این بخش قصد داریم به معرفی آن‌ها بپردازیم. اولین مزایای این سیستم این است که می‌تواند برای افرادی که عملکرد خوبی دارند، انگیزه‌ی بیشتری ایجاد کند. در نتیجه میل آن‌ها به رشد و افزایش مهارت‌ها بیشتر می‌شود و عملکرد کارآمدتری خواهند داشت. همچنین برخی مدیران برای کارمندان برتر خود پاداش‌های مختلفی در نظر می‌گیرند تا به آن‌ها در این زمینه کمک کنند. در زیر با دیگر مزایای این سیستم آشنا می‌شوید:
- رتبه بندی کارمندان به کارفرمایان اجازه می‌دهد تا استانداردی را برای همه‌ی کارکنان خود ایجاد کنند.
- این امر باعث می‌شود تا گزارش دقیق‌تری از نظر عملکرد کارکنان ارائه شود.
- ارزیابی کارمندان به صورت سازماندهی شده صورت می‌گیرد و مدیران می‌توانند از این طریق به رشد و بهره‌وری شرکت کمک کنند. به عنوان مثال افرادی که بازدهی کمتری دارند شناسایی می‌شوند و برای حل مشکلات آن‌ها اقداماتی صورت می‌گیرد. همچنین به وضعیت افرادی که مهارت و تسلط کافی ندارند رسیدگی می‌شود.
- افرادی که استعداد و مهارت بیشتری دارند شناخته می‌شوند. این کار بر مدیریت منابع انسانی تأثیرات مثبتی دارد.
- از آنجایی که هر سازمان برای رسیدن به اهداف خود نیاز به ارزیابی میزان عملکرد کارکنان دارد؛ این سیستم می‌تواند کمک زیادی به آن‌ها کند. به عنوان مثال مدیران می‌توانند با ایجاد روحیه رقابتی و پاداش به کارمندان شایسته، سبب افزایش درآمد مالی شرکت شوند.
- این سیستم می‌تواند سبب ایجاد ارتباط بهتر مدیران با کارمندان شود. (به شرطی که مدیران برای رتبه کارمندی سعی کنند افراد را بیشتر بشناسند و به صورت جداگانه با آن‌ها ارتباط بگیرند.)
در رتبه بندی کارمندی به چه نکاتی باید دقت کرد؟
اگر در رتبه کارمندی برخی نکات رعایت نشود، این فرآیند به جای اثرات مثبت، بازخوردهای منفی به همراه خواهد داشت. پس اگر قصد دارید کارکنان خود را رده‌بندی کنید، برای دستیابی به بهترین نتیجه حتما به توصیه‌های زیر دقت داشته باشید:
- مدیران قبل از هر کاری باید پاداش‌ها و جریمه‌ها را برای کارمندان در نظر بگیرند.
- برای افرادی که رتبه‌های مطلوبی دریافت نمی‌کنند، باید تصمیم‌گیری‌ها به صورت حمایتی اتخاذ شود. این کار باعث می‌شود آن‌ها انتظار اخراج نداشته باشند و برای بهبود عملکرد خود تلاش کنند. چنین اقداماتی باعث کاهش نرخ اخراج و جذب متقاضیان بیشتر در درازمدت نیز خواهد شد.
- پاداش‌ها و امتیازاتی که برای کارمندان شایسته در نظر گرفته می‌شود، باید در تعادل با هزینه‌های مالی شرکت باشد.
- مدیران نباید به هر دلیل از سیستم رده بندی کارمندان سوء استفاده کنند.
- معیارها می‌بایست به درستی انتخاب شوند و در راستای رسیدن به اهداف شرکت باشند. به عنوان مثال باید در جهت بهبودی مهارت‌های اجتماعی، روحیه‌ی تیمی، دانش و تمرکز بر شغل تنظیم شوند.
- مدیران نباید از این فرصت برای اخراج کارمندان به دلایل شخصی یا مجازات استفاده کنند.
- کارفرمایان باید به این نکته توجه داشته باشند که ارزیابی عملکرد افراد از طریق رتبه کارمندی نباید به تضعیف روحیه و کاهش انگیزه منجر شود. بلکه باید در کنار برقراری کار تیمی، روحیه رقابتی ایجاد کند و تلاش آن‌ها را بیفزاید.
کارایی و هدف از رتبه بندی کارمندی چیست؟
هدف اصلی از رتبه بندی کارمندان ارزیابی و سنجش عملکرد آن‌ها است. با این حال، این سیستم اهداف دیگری نیز به دنبال دارد که در این بخش با آن‌ها آشنا می‌شوید:
شناسایی مشکلات و حل آن‌ها
یکی از مهم‌ترین اهداف رتبه کارمندی این است که به پرسش‌های ضروری مدیران پاسخ می‌دهد. به عنوان مثال چه مشکلاتی از پتانسیل کارمندانی که رتبه‌ی مناسبی ندارند می‌کاهد؟ چگونه باید به این افراد کمک کرد؟ در چه زمینه‌هایی کارمندان به مهارت بیشتری نیاز دارند؟ چه چیزهایی را می‌توانند بهبود بخشند؟ بنابراین با ارزیابی عملکرد کارکنان می‌توانید از وجود مشکلات فعلی باخبر شوید و آن‌ها را در آینده بهبود ببخشید.
افزایش بهره‌وری با ایجاد تیم‌های بهتر
رتبه کارمندی به مدیران کمک می‌کند تا با نقاط ضعف و قوت هر فرد آشنا شوند. سپس باید اطلاعات به دست آمده را تجزیه و تحلیل کنند تا بفهمند چگونه می‌توان ضعف هر فرد با نقاط قوت فرد دیگری تکمیل کرد. همچنین این نکته را بررسی کنند که آیا نقاط قوت یک فرد، نقاط ضعف فرد دیگری را متعادل می‌کند و بالعکس؟ در نتیجه این امر می‌تواند باعث بهبود عملکرد کارکنان هم به صورت فردی و هم به طور جمعی شود و کارایی و بهره‌وری سازمان را افزایش دهد.
جمع‌بندی
در نهایت باید بدانید که رتبه کارمندی یک فرآیند برای ارزیابی عملکرد کارکنان است. در این سیستم برای هر فرد یک رتبه در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند به صورت عددی (از 1 تا 5) یا به صورت توصیفی (مورد قبول، کمتر از حد انتظار، نیاز به پیشرفت و غیره) باشد. توجه داشته باشید این فرآیند اگر به درستی اجرا شود، مزایای مختلفی برای هر کسب و کار دارد. از مهم‌ترین مزایای رده بندی کارمندان می‌توانیم به افزایش انگیزه در افراد، شناسایی کارکنان شایسته و بررسی مشکلات و کاستی‌های افراد اشاره کنیم.
